Περιγραφή

Αλ. Π. Ζάννας

Πρόκειται για τον 8ο τόμο του Αρχείου Πηνελόπης Δέλτα, η δημοσίευση του οποίου ξεκίνησε το 1978. Με τον νέο αυτό τόμο συνεχίζεται η δημοσίευση των αυτοβιογραφικών κειμένων της Π. Σ. Δέλτα. Οι “Αναμνήσεις 1940” αποτελούν τη συνέχεια των “Αναμνήσεων 1921”. Ο τίτλος παραπέμπει στην έναρξη της γραφής του κειμένου και όχι στη χρονική περίοδο που αναφέρεται.
Το μεγάλο αυτό κείμενο, όπως και τα άλλα κείμενα που αφορούν στη σχέση της με τον Ίωνα Δραγούμη, είναι γραμμένο τους 9 τελευταίους μήνες της ζωής της Π. Σ. Δέλτα. Ξεκινά στις 29 Ιουλίου 1940 χωρίς να ξέρουμε πότε ακριβώς σταματά. Υποθέτουμε ότι συνεχίζεται για τους επόμενους εννέα μήνες, ως τις 27 Απριλίου 1941, οπότε η Δέλτα αυτοδηλητηριάζεται, όταν οι Γερμανοί εισέρχονται στην Αθήνα.
Οι “Αναμνήσεις 1940” ξεκινούν τον Απρίλιο του 1908, στο σημείο που η ίδια η Π. Σ. Δέλτα είχε σταματήσει τις “Αναμνήσεις 1921”: επιστροφή στο σπίτι και την οικογένειά της, λίγες εξηγήσεις με τον άντρα της και αναχώρησή της για την κλινική του γιατρού Friedmann στο Gainfarn, στα περίχωρα της Βιέννης. Από το σημείο αυτό, παρακολουθούμε, με την ίδια σχολαστικότητα και λεπτομέρεια που βρίσκουμε στις “Αναμνήσεις 1921”, την εξέλιξη της ιστορίας. Στην εξιστόρηση παρεμβάλλονται και σχολιάζονται οι διάφορες επιστολές που έχουν ανταλλάξει η Π. Σ. Δέλτα με τον Ίωνα Δραγούμη, τη Ναταλία Μελά και τον άνδρα της. Μετά το τέλος της σχέσης τους, η Π. Σ. Δέλτα σχολιάζει με κάθε λεπτομέρεια το ημερολόγιο του Ίωνα Δραγούμη. Έχουν μεσολαβήσει δύο απόπειρες αυτοκτονίας της Π. Σ. Δέλτα και η είσοδος της Μαρίκας Κοτοπούλη στη ζωή του Ίωνα Δραγούμη. Προς το τέλος του αφηγήματος περιγράφεται η πρώτη της συγγραφική απόπειρα, με το “Για την πατρίδα” και το “Παραμύθι χωρίς όνομα”, που γράφεται την επόμενη χρονιά, καθώς και οι πρώτες επαφές της με τον κύκλο των δημοτικιστών.
Η έκδοση πλαισιώνεται από τις σωζόμενες επιστολές που είχαν ανταλλάξει ο Φίλιππος Δραγούμης και η Πηνελόπη Δέλτα και αφορούν το συνεχώς επαναλαμβανόμενο αίτημα της τελευταίας να δει τα ημερολόγια του Ίωνα.