Περιγραφή

Εισαγωγή – Φιλολογική επιμέλεια: Έρη Σταυροπούλου

Αυτοβιογραφία εν προόδω, συλλογή στοχασμών για τη ζωή και σκέψεων για την τέχνη ή πνευματική διαθήκη του Γιάννη Μπεράτη, ο Μαύρος Φάκελος είναι ένα συγκλονιστικό ανάγνωσμα. Αποτελεί το μίτο για να παρακολουθήσουμε τριάντα χρόνια από τη ζωή του Μπεράτη μέσα στον αστικό αθηναϊκό περίγυρο. Αλλά η σπουδαιότητά του ως ντοκουμέντου μιας άλλης εποχής και ως εικόνας μιας μεμονωμένης πνευματικής προσωπικότητας, χωρίς να είναι μικρή, υπολείπεται μπροστά στην αξία του διαλόγου του με τη σύγχρονη εποχή. Τα ταραγμένα χρόνια στα οποία αναφέρεται, η αδιάκοπη, εντονότατη συγγραφική αγωνία, ο σχολιασμός της φθίνουσας υγείας του και των προσωπικών του αισθημάτων ανταποκρίνονται σε σύγχρονους προβληματισμούς: στη μεγάλη πολιτική, κοινωνική και οικονομική αστάθεια –που έχει ως απότοκο τους έντονους ψυχικούς κραδασμούς, που κατατρύχουν το σημερινό άνθρωπο, και την προϊούσα φθορά της σωματικής, πνευματικής και ψυχικής του υγείας–, στο φόβο του θανάτου και, τέλος, στο διευρυμένο ρόλο της τέχνης, αντίβαρου στη φθορά, ελπιδοφόρου καταφύγιου αλλά συνάμα και ανέφικτου οράματος.

O Γιάννης Mπεράτης (1904-1968), πεζογράφος της γενιάς του Tριάντα, είναι κυρίως γνωστός για το βιβλίο του Tο πλατύ ποτάμι (1946-1965, A΄ Kρατικό Bραβείο Mυθιστορήματος), ένα ιδιαίτερα σημαντικό έργο για τον πόλεμο του ’40-’41, το οποίο συμπληρώνεται με το Oδοιπορικό του ’43 (1946). Έγραψε ακόμη δύο μυθιστορήματα με πρωτότυπη τεχνική, Διασπορά (1930) και Στρόβιλος (1961, B΄ Kρατικό Bραβείο Mυθιστορήματος), μια θαυμάσια βιογραφία του Mπωντλαίρ ως τα τριάντα του χρόνια με τον τίτλο Aυτοτιμωρούμενος (1935) και τις Στιγμές (1940), όπου συγκέντρωσε σκέψεις και ιδέες του. Παράλληλα με το πρωτότυπο έργο του έκανε πολλές μεταφράσεις.